Dinsdag 14 juli sloten de Iran en de P5+1 landen (VS, Rusland, China, Frankrijk, Verenigd Koninkrijk en Duitsland) een Joint Comprehensive Plan of Action. Het is een historisch akkoord, waarvan de start onderhandelingen in 2003 zijn begonnen met Frankrijk, Duitsland en het Verenigd Koninkrijk. In 2006 sloten de VS, Rusland en China zich bij de onderhandelingen aan. Kern van het 150 pagina’s tellende verdrag is de opheffing van de economische sancties in ruil voor het beperken van de productie van kernmateriaal.
Het akkoord behelst: vrije inspecties door het Internationale Atoomenengergie gezelschap, het aantal uranium centrifuges wordt teruggebracht van 19.000 naar 6.000, de voorraad laag verrijkt uranium wordt voor de komende 15 jaar beperkt tot 300 kilogram, zodat Iran niet voldoende overhoudt om een atoombom te maken, het Iraanse atoomprogramma wordt ingeperkt voor de komende 10-15 jaar (daarna zal het nog een jaar duren voordat Iran een kernbom kan maken), het wapenembargo blijft nog 5 jaar gehandhaafd, de sancties worden na controle door het IAEA vanaf eind dit jaar verlicht of opgeheven, na schending van het akkoord door Iran worden de sancties na 65 dagen weer ingevoerd.
Iran krijgt waarschijnlijk voor het eind van het jaar de beschikking over ca 100 miljard dollar aan bevroren tegoeden en het land kan weer olie en gas gaan exporteren.
Op politiek vlak zal Iran zijn invloed binnen de regio uitbreiden, met name voor wat betreft de strijd tussen sjiieten en soennieten: o.a. tegen Saoedi-Arabië . Iran zal met zijn olie inkomsten en ontdooide tegoeden meer dan voorheen Hezbollah, de Syrische president Assad en Hamas financieren.
Na het bekend worden van het akkoord gingen de Iraniërs toeterend de straat op. De bevolking, die zwaar heeft geleden onder de sancties. had genoeg van de sancties.
Niet iedereen staat te juichen. Tegenstanders wijzen erop dat Iran de komende 15 jaar kan uitgroeien tot een grote macht in de regio en na deze 15 jaar zal het met een zelfbewust Iran veel lastiger zijn zijn kernprogramma te beteugelen. Daarnaast zal er dan met een andere iraanse president onderhandeld moeten worden. Sancties zullen indien nodig pas na 65 dagen worden heringevoerd. Dat biedt voldoende ruimte voor de Iraniërs en de bedrijven, die ongetwijfeld in Iran zullen gaan investeren een sterke lobby in het leven te roepen tegen de herinvoering. Bovendien is afgesproken, dat herinvoering van de sancties niet geldt voor contracten tussen Iran en het internationale bedrijfsleven.
Bron: NIW, 17 juli 2015, Volkskrant18 juli 2015, NRC 18 juli 2015
