De IAEA, Internationaal Atoom Agentschap, is opgezet in navolging van de speech van de toenmalige Amerikaanse president Dwight D. Eisenhouwer, 1953, in de VN. Deze speech staat bekend als ‘Atoms for peace’. Eisenhouwer sprak bij de Algemene Vergadering over het gevaar nucleaire wapens, maar benadrukte de mogelijkheden die atoomenergie de mensheid kan bieden. De Amerikaanse president benadrukte hierbij dat er gestreefd moet worden naar gebruik van nucleaire energie voor vreedzame doeleinden.
De IAEA werd opgezet als het expertise centrum voor de wereld op het gebied van onderzoek en gebruik, maar ook misbruik, van nucleaire technologieën. Het statuut van de IAEA werd goedgekeurd in 1956 en werd van kracht op 29 juli 1957. De drie kernpunten van de IAEA zijn: Veiligheid, Wetenschap en Technologie, Waarborging en Verificatie (Statuut IAEA, 1956). De IAEA wordt geleid door de Directeur Generaal, Yukiya Amano.
De relatie met de VN is geregeld in een speciale overeenkomst, waarbij het Atoom Agentschap wordt beschreven als een onafhankelijke organisatie van de VN (INFCIRC/11, 1959). De IAEA rapporteert jaarlijks aan de Algemene Vergadering van de VN over haar bevindingen op het gebied van nucleaire ontwikkelingen. Mocht de IAEA van mening zijn dat een lid zich niet houdt aan de gestelde bepalingen, van het statuut van de IAEA, of de organisatie aanwijzingen heeft dat de internationale vrede en veiligheid in het gedrang komt, dan zal zij zich wenden tot de Veiligheidsraad. (Statuut IAEA, 1956).
Bron: Atoms for Peace (1953) , Statuut IAEA (IAEA, 1956) , Overeenkomst VN-IAEA (INFCIRC/11, 1959)
De ontwikkeling van het nucleaire programma van Iran wordt door de IAEA al sinds 2003 met argusogen gevolgd. In de Resoluties die de IAEA heeft uitgevaardigd is duidelijk een lijn te vinden naar scepsis tegenover de richting waar het nucleaire programma heen gaat. De IAEA noemt het steeds waarschijnlijker dat het nucleaire programma van Iran leidt naar een nucleair wapen (IAEA Rapporten en Resoluties). Inspecteurs die op basis van het statuut van de IAEA, Artikel 12 lid 6, onbeperkte toegang eisen voor controle van installaties waar mogelijk nucleaire wapens, of technologieën hiertoe, worden ontwikkeld blijken deze toegang stelselmatig te worden ontzegd door het Regime in Teheran. Doordat de IAEA hier een gevaar ziet voor internationale vrede en veiligheid heeft zij zich meermaals tot de VN-Veiligheidsraad gevoegd waardoor er meerdere Resoluties zijn aangenomen tegen het Regime (zie VN-Veiligheidsraad).
IAEA en Iran
IAEA Resoluties:
- IAEA Resolutie, 18 november 2011 (GOV/69, 2011)
- IAEA Resolutie, 27 november 2009 (GOV/82, 2009)
- IAEA Resolutie, 4 februari 2006 (GOV/14, 2006)
- IAEA Resolutie, 24 september 2005 (GOV/77, 2005)
- IAEA Resolutie, 11 augustus 2005 (GOV/64, 2005)
- IAEA Resolutie, 29 november 2004 (GOV/90, 2004)
- IAEA Resolutie, 18 september 2004 (GOV/79, 2004)
- IAEA Resolutie, 18 juni 2004 (GOV/49, 2004)
- IAEA Resolutie, 13 maart 2004 (GOV/21, 2004)
- IAEA Resolutie, 26 november 2003 (GOV/81, 2003)
- IAEA Resolutie, 12 september 2003 (GOV/69, 2003)
IAEA rapporten Iran:
2012
2011
- IAEA rapport, 18 november 2011 (GOV/65, 2011)
- IAEA rapport, 2 september 2011 (GOV/54, 2011)
- IAEA rapport, 24 mei 2011 (GOV/29, 2011)
- IAEA rapport, 25 februari 2011 (GOV/7, 2011)
2010
- IAEA rapport, 23 november 2010 (GOV/62, 2010)
- IAEA rapport, 6 september 2010 (GOV/46, 2010)
- IAEA rapport, 31 mei 2010 (GOV/28, 2010)
- IAEA rapport, 18 februari 2010 (GOV/10, 2010)
2009
- IAEA rapport, 16 november 2009 (GOV/74, 2009)
- IAEA rapport, 28 augustus 2009 (GOV/55, 2009)
- IAEA rapport, 5 juni 2009 (GOV/35, 2009)
- IAEA rapport, 19 februari 2009 (GOV/8, 2009)
2008
- IAEA rapport, 19 november 2008 (GOV/59, 2008)
- IAEA rapport, 15 september 2008 (GOV/38, 2008)
- IAEA rapport, 26 mei 2008 (GOV/15, 2008)
- IAEA rapport, 22 februari 2008 (GOV/4, 2008)
2007
- IAEA rapport, 15 november 2007 (GOV/58, 2007)
- IAEA rapport, correctie op tekst 30 augustus, 7 september 2007 (GOV/48c1, 2007)
- IAEA rapport, 30 augustus 2007 (GOV/48, 2007)
- IAEA rapport, 23 mei 2007 (GOV/22, 2007)
- IAEA rapport, 22 februari 2007 (GOV/8, 2007)
- IAEA rapport, 9 februari 2007 (GOV/7, 2007)
2006
- IAEA rapport, 14 november 2006 (GOV/64, 2006)
- IAEA rapport, 31 augustus 2006 (GOV/53, 2006)
- IAEA rapport, 8 juni 2006 (GOV/38, 2006)
- IAEA rapport, 28 april 2006 (GOV/27, 2006)
- IAEA rapport, 27 februari 2006 (GOV/15, 2006)
2005
2004
- IAEA rapport, 15 november 2004 (GOV/83, 2004)
- IAEA rapport, 1 september 2004 (GOV/60, 2004)
- IAEA rapport, correctie op tekst 1 juni, 18 juni 2004 (GOV/34c1, 2004)
- IAEA rapport, 1 juni 2004 (GOV/34, 2004)
- IAEA rapport, 13 maart 2004 (GOV/11, 2004)
2003
- IAEA rapport, 10 november 2003 (GOV/75, 2003)
- IAEA rapport, 26 augustus 2003 (GOV/63, 2003)
- IAEA rapport, 6 juni 2003 (GOV/40, 2003)