De Iraanse Nobelprijswinnaar Ebadi staat onder zware druk van de autoriteiten. Een reactie op een VN-veroordeling van Iran, zegt ze.
Door onze correspondent Thomas Erdbrink
Shirin Ebadi.
Foto AFP
Link – Toespraak voorzitter Nobelprijscomité over Ebadi
Teheran, 18 jan. Al woont de Iraanse Nobelprijswinnaar voor de Vrede van 2003 in een steegje zoals alle andere in miljoenenstad Teheran, haar huis is gemakkelijk te vinden. „Shirin Ebadi is een ouwe Amerikaanse heks”, staat er in rode graffititekst op de gevel geschreven. „Huurlinge met een pen”, staat ernaast. Ebadi voelt zich in levensgevaar, zegt ze in een vraaggesprek.
De leuzen zijn op 1 januari door demonstranten op haar woning gespoten. De betogers, zo’n honderd in totaal, schreeuwden ook leuzen waarin Ebadi als aanhanger van Israël en de Verenigde Staten, Irans aartsvijanden, werd neergezet.
Tien dagen eerder was het kantoor van de ‘Verdedigers van mensenrechten’ gesloten wegens ontbrekende vergunningen. Deze door Ebadi geleide organisatie, werd in 2000 opgericht om mensenrechtenschendingen in kaart te brengen en politieke gevangenen bij te staan. Computers en documenten werden in beslag genomen door veiligheidsagenten in burger, het kantoor werd verzegeld.
De belastingdienst viel twee dagen voor de demonstratie Ebadi’s privékantoor binnen en nam daar ook computers en documenten in beslag. Woensdag werd de secretaresse van de ‘Verdedigers van Mensenrechten’, Jinous Sobhani (30), gearresteerd. Sobhani, een volgelinge van het in Iran verboden Baha’i-geloof dat zegt dat er na de profeet Mohammed nóg een profeet was, wordt nog steeds vastgehouden.
Waarom deze plotselinge toename van politieke druk op u en uw medewerkers?
„De afgelopen twee jaar hebben mensenrechtenrapporteurs van de Verenigde Naties geen toestemming gekregen om hier in Iran onderzoek te komen doen. Onze organisatie geeft al sinds zeven jaar, ieder kwartaal een gedetailleerd overzicht van mensenrechtenschendingen uit, dat objectief en onbevooroordeeld is. Veel internationale organisaties citeren uit onze rapporten.
„Nadat de secretaris-generaal van de Verenigde Naties, Ban Ki-moon, in oktober een verslag over de Iraanse mensenrechtensituatie had uitgebracht, waarin informatie uit onze verslagen werd gebruikt, werd er in december een veroordelende resolutie tegen Iran aangenomen. Vervolgens kwamen we in de problemen.”
Wat gebeurde er tijdens de demonstratie?
„Een groep mensen verzamelde zich voor mijn huis en riep leuzen tegen Israël en mij. ‘De VS en Israël begaan misdaden en Ebadi steunt ze’, riepen ze. Vervolgens spoten ze leuzen op mijn huis en trokken de naamplaat van mijn kantoor van de muur. Ik belde de politie. Maar toen er eindelijk twee agenten kwamen keken die alleen maar toe. Een regeringswoordvoerder zei later dat ik niet bang moest zijn voor een beetje kritiek. Hij stelde voor bewakers bij de deur te plaatsen, maar ik wil slechts dat de politie haar taken uitvoert.”
Wat betekent het dat de demonstranten en de staatsmedia u neerzetten als lakei van de VS en Israël?
„Altijd als ik over mensenrechtenschendingen spreek noemen ze me een lakei van het Westen. Toen ik de Nobelprijs won zeiden ze dat het een ‘geschenk van het Westen’ was voor ‘Ebadi’s verzet’.”
Wordt u nog steeds bedreigd?
„De afgelopen dagen heb ik diverse dreigbrieven ontvangen waarin staat dat als ik kritiek blijf geven op de islamitische republiek Iran, duidelijk zal worden wat er met me zal gebeuren. Verder zijn er nu al drie uitzendingen van de staatstelevisie geweest waarin wordt gezegd dat ik de Palestijnen niet steun. Kayhan, een krant die sterk verbonden is met de regering, schrijft ook van alles tegen me.”
Voelt u zich in levensgevaar?
„Ja.”
Denkt u erover om het land te verlaten?
„Nee. Ik ben geboren in Iran. Ik werk hier en zal sterven in Iran.”
Wat gaat er gebeuren met uw organisatie nu het kantoor gesloten is?
„We hebben besloten om door te gaan zolang we vrij zijn en leven.”
Bron: NRC Handelsblad.
