De vijftien maanden van diplomatieke stilte tussen Iran en de internationale gemeenschap werd afgelopen zaterdag verbroken in Turkije, Istanbul. De internationale gemeenschap blijft ongerust over de groeiende mogelijkheden van Teheran om hoogwaardig verrijkt uranium te produceren, welke uiteindelijk zou kunnen leiden tot een zuiverheid die geschikt is voor de productie van een nucleair wapen. De VN-Veiligheidsraad heeft om deze reden al vier ronden van sancties afgekondigd tegen het regime in Teheran om deze te bewegen tot stopzetting van het nucleaire programma. Teheran blijft echter in alle toonaarden ontkennen dat het nucleaire programma moet leiden tot een nucleair wapen.
Istanbul, de stad aan de Bosporus, werd hiermee het toneel voor gesprekken tussen afgevaardigden uit Iran, de VS, het Verenigd Koninkrijk, Frankrijk, Rusland, China en Duitsland. De ontmoeting in Istanbul duurde ongeveer tien uur, effectief vijf uur door het benodigde vertaalwerk voor Saeed Jalili, de secretaris van Iran’s Nationale Veiligheidsraad. Tijdens de lunchpauze vond bilateraal overleg plaats tussen Iran met: Rusland, China en Catherine Ashton, de hoge vertegenwoordiger voor Buitenlandse Zaken van de EU. De VS had meermalen aangegeven ook bilateraal overleg te wensen met Iran. De laatste keer dat vertegenwoordigers uit beide landen op dit niveau met elkaar hebben gesproken vond plaats in 2009 te Geneve. Het aanbod werd door de Iraanse delegatie niet ingewilligd.
Een lange ontmoeting had plaats tussen Ashton en Jabili. Het gesprek spitste zich toe op de sancties tegen het regime in Teheran. Zij spraken over het per één juli van kracht zijnde embargo op Iraanse olie en de beperking in mogelijkheden om betalingen te verrichten via het internationale banksysteem. Jalili was erg positief over de houding van Ashton tijdens het gesprek, en is van mening dat zij geen dubbele standaard heeft ten opzichte van het nucleaire programma van Iran. Tijdens de persconferentie na afloop van het gesprek gaf Jalili aan dat Teheran niet van plan is de uranium verrijking te stoppen, omdat het een recht is dat uitgestippeld staat in het non-proliferatieverdrag. Iran streeft volgens de onderhandelaar vreedzame doeleinden na, en wenst te profiteren en genieten van de mogelijkheden die nucleaire technologie biedt. Ashton was ook erg te spreken over het overleg met Jalili en zei: “we willen werken naar een proces van serieuze dialoog, waar snelle en praktische stappen genomen kunnen worden om wederzijds vertrouwen op te bouwen”.
Uitkomst van het Istanbul overleg was dat de partijen afgesproken hebben om verder te overleggen op 23 mei in Irak, Baghdad. Helga Schmid, vicesecretaris voor politieke zaken van de EU, en Ali Baqeri, vicesecretaris van Iran’s Nationale Veiligheidsraad, hebben de taak gekregen om voor het Bagdad overleg een agenda op te stellen. Schmid en Baqeri hebben aangegeven tot deze datum regelmatig met elkaar te overleggen. De hoofdtaak ligt in het vinden van ruimte voor eventuele compromissen, zoals verlichting van de sancties tegen Iran voor beperkingen op het nucleaire programma van Teheran.
