De VN Mensenrechtenraad te Genevé heeft afgelopen donderdag ingestemd met een resolutie waarvan de Verenigde Staten en Zweden de voortrekkers waren, resolutie A/HRC/16/L.25/Rev.1. Door aanname van de resolutie – met 22 voor en 7 tegen stemmen – heeft de Mensenrechtenraad een Special Rapporteur ingesteld die de mensenrechtensituatie in Iran 3 keer per jaar aan de orde zal brengen vanaf 2012.
Voorafgaand aan de resolutie hebben voorstanders 18 maanden moeten lobbyen om de 47 landen die lid zijn van de Mensenrechtenraad te overtuigen van deze baanbrekende resolutie. Opmerkelijk is dat Brazilië op het laatst heeft voorgestemd, waarschijnlijk heeft dit te maken met het bezoek van President Barack Obama welke hij heeft afgelegd aan zijn vrouwelijke collega Dilma Rousseff. In juni zal bekend worden gemaakt wie de Special Rapporteur voor Iran zal zijn.
De Mensenrechtenraad kent momenteel twee landenspecifieke Special Rapporteurs, één voor de DPRK en één voor Myanmar. Deze Rapporteurs zijn ingesteld onder de voorloper van de Mensenrechtenraad, de Mensenrechtencommissie. Gedurende deze Commissie lagen de verhoudingen dermate schreef dat de geloofwaardigheid aan wankelen lag en deze vervangen diende te worden door de Raad. Door het instellen van deze resolutie is de geloofwaardigheid teruggekeerd voor genda punt 4, ‘human rights situation that require the Council’s attention’. Iraanse diplomaten reageerde door aan te kaarten dat er in de VS ook mensenrechten worden geschonden en dat daardoor de Raad nu ook weer aan zijn geloofwaardigheid aan het verliezen is.
De resolutie spreekt over een eerste rapport van de Special Rapporteur bij de 66e sessie van de Algemene Vergadering te New York in september 2011. Het eerste rapport voor de Raad zal gedurende de 19e sessie gepresenteerd worden in maart 2012. Gebruikelijk is om VN resoluties af te sluiten met de zin ‘to fulfill the mandate within existing resources’, ditmaal wordt de twee pagina tellende resolutie afgesloten met ‘to provide the Special Rapporteur with the resources necessary to fulfill the mandate’.
Uiteraard is de aanname een internationaal signaal dat de mensenrechtenschendingen in Iran niet ongestoord door kunnen gaan. Bovendien zal het hopelijk steun bieden aan allen die zich al jaren inzetten voor vrede en democratie in Iran. Echter, Iran heeft sinds 2002 niet meer meegewerkt aan VN verzoeken en bezien zal moeten worden of Iran de Special Rapporteur toestemming verleent om Iran te bezoeken.
