Afgelopen zaterdag (24 oktober) stond in De Telegraaf het resultaat van onderzoek van die krant naar de Islamic Republic of Iran Shipping Lines (IRISL). Dit Iraanse staatsbedrijf wordt gebruikt om wapens te smokkelen en wordt reeds uit Britse en Amerikaanse havens geweerd. Nederlandse havens kunnen de schepen van de IRISL echter ongehinderd aandoen, wat dan ook regelmatig gebeurd. Lees het artikel uit De Telegraaf.
Smokkelvloot omgedoopt
Door Bart Olmer
Inlichtingendiensten bestempelen de Iraanse staatsrederij ‘Islamic Republic of Iran Shipping Lines’ (IRISL) als dé smokkelvloot waarmee Iran wapens en materialen voor zijn raket- en nucleaire programma vervoert. Onderzoek door De Telegraaf onthult dat Iran werkt aan een ‘omdoopoperatie’ van de scheepsvloot, waarbij verdachte schepen andere namen en ‘callsigns’ krijgen en worden ondergebracht onder andere vlaggen. Ook bezit deze krant bewijs dat verdachte Iraanse schepen, nota bene vermeld op een ‘wanted list’ van de FBI, jarenlang – én recent – probleemloos afmeerden in Rotterdam.
AMSTERDAM, zaterdag
De roep zwelt aan voor strenge inspecties op ‘wapensmokkelschepen’ van de Iraanse staatsrederij IRISL. Amerikaanse en Britse inlichtingendiensten zeggen dat Iran zijn vloot misbruikt om goederen te smokkelen voor het nucleaire en raketontwikkelingsprogramma. De Telegraaf onthult nu, met hulp van twee ex-medewerkers van Nederlandse inlichtingendiensten, dat Iran knoeit met scheepsnamen als rookgordijn rond mysterieuze vlootbewegingen.
De Verenigde Staten, en sinds vorige week ook Engeland, hebben alle transacties verboden met de Iraanse staatsrederij IRISL, de ‘Islamic Republic of Iran Shipping Lines’, omdat “hun schepen in meerdere gedocumenteerde gevallen onderdelen hebben getransporteerd voor ballistische en nucleaire programma’s”.
Incidenten
De lijst incidenten met de gewraakte rederij is lang; deze maand onderschepte de Amerikaanse marine in de Golf van Suez het 243 meter lange IRISL-schip ‘Hansa India’ met containers met 7.62 munitie, bestemd voor Syrië of Hezbollah.
Ondanks de overtuiging van Amerikaanse en Engelse inlichtingendiensten dat IRISL-oceaanschepen worden misbruikt voor clandestiene transporten, wordt in Nederland de gewraakte vloot geen strobreed in de weg gelegd. Tot verbijstering van CDA-Kamerlid Maarten Haverkamp, die recent Kamervragen stelde over IRISL-activiteiten in onze wateren.
ISIRL werd in 1979 opgericht na de islamitische revolutie, als resultaat van de nationalisatie van de Arya National Shipping Lines. Inmiddels is IRISL de belangrijkste koopvaardijrederij van Iran; meer dan driekwart van alle maritieme import van Iran loopt via dit staatsbedrijf. De vloot bestaat uit circa 120 schepen, waarvan een klein deel wordt geleasd, met een totale laadcapaciteit van 3,3 miljoen ton.
Inlichtingenrapporten in het bezit van deze krant wijzen IRISL zonder terughoudendheid aan als de belangrijkste transporteur van verboden militaire zaken: “IRISL vervoert met hun schepen wapens en explosieven en onderdelen voor hun ballistische en nucleaire programma.”
Wie de namen natrekt van de verdachte Iraanse vloot stuit op een omvangrijke omdoopoperatie. De Iran Bagheri – genoemd bij de smokkel van wapens van Iran naar Syrië – blijkt afgelopen maart omgedoopt tot de ‘Danoosh’, ook al is dit schip nog steeds in bezit van IRISL, met hetzelfde managementadres in Teheran. Het scheepsuiterlijk is met de schilderskwast veranderd.
Misleiden
Het doel is duidelijk, zegt een buitenlands inlichtingenrapport: “Deze schepen voeren op zee allerlei manoeuvres uit, bedoeld om hun ware bedoelingen te verbergen, ontdekking te voorkomen en toeschouwers te misleiden.”
“Gedaanteverwisseling op zee is een oude truc”, zegt een ex-medewerker van de Marine Inlichtingendienst. “In de Tweede Wereldoorlog zetten de Duitsers vermomde hulpkruisers in om geallieerde koopvaardijschepen tot zinken te brengen. Ook de Russische marine- en koopvaardijschepen trachtten door het overschilderen van sidenumbers, het verwisselen van naamborden en het op zee veranderen van uiterlijk de NAVO-analisten een hak te zetten. Daarom kregen maritieme patrouillevliegtuigen van de NAVO tijdens hun surveillance specifieke foto-opdrachten, zodat aan de hand van de kleinste details: deukjes in de romp, slijtplekken op een bolder, etc. de ware identiteit van een schip kon worden vastgesteld. De Duitsers wilden zoveel mogelijk schepen tot zinken brengen en de Russen hun operationele slagkracht verdoezelen, maar wat precies is het duistere motief van de Iraniërs?”, vraagt de inlichtingenman.
Op de nieuwste ‘wanted list’ van de Amerikaanse FBI prijken 123 schepen van de Iraanse vloot. Ze mogen niet worden gecharterd, er mag geen vracht op worden gezet, of wat ook. Op deze opsporingslijst staan veelal scheepsnamen die allemaal beginnen met ‘Iran’, zoals bijvoorbeeld de ‘Iran Afzal’, de ‘Iran Akhavan’, de ‘Iran Amanat’ of de ‘Iran Arak’.
Twee derde van de namen op deze FBI-opsporingslijst blijkt echter achterhaald door de omdoopoperatie. Ook blijken IRISL-schepen ineens te varen onder andere vlag, zoals Duitsland, Malta of Cyprus. De omdoopoperatie is eenvoudig aan te tonen door de unieke registratienummers – zogeheten IMO-nummers – van de Iraanse schepen na te pluizen.
Neem de ‘Iran ADL’. Omgedoopt tot ‘Panthea’, wel nog steeds onder Iraanse vlag en met IRISL als eigenaar. De ‘Iran Amanat’ heet nu ‘Takab’. De ‘Iran Ghazi’ heet nu ‘Ajax’, varend onder de vlag van Hongkong. Of neem de ‘Iran Kerman’, die vaart inmiddels onder de vlag van Malta onder de naam ‘Silver Craft’.
Duitse vlag
“Consequent wordt de naam Iran uit de scheepsnamen gehaald”, concludeert een ex-medewerker van een inlichtingendienst. “Wat ook opmerkelijk is, is dat een heel rijtje schepen onder Duitse vlag is gaan varen, zoals de ‘Eleventh Ocean’, nu omgedoopt tot ‘Daffodil’. Als eigenaar staat het bedrijf ‘Eleventh Ocean’, maar laat je niet misleiden: het management zit in Iran. Datzelfde geldt voor het schip ‘Fifth Ocean’, onder Maltese vlag. Het ware management blijft in Teheran, hoe de schepen ook worden genoemd.”
Het misbruik van de Iraanse koopvaardijvloot is volkomen logisch voor oud-medewerkers van Nederlandse inlichtingendiensten. Ook onder opvarenden van de westerse koopvaardijvloot werd tijdens de Koude Oorlog op grote schaal geworven door inlichtingendiensten. Bemanningsleden maakten bijvoorbeeld foto’s vanuit de patrijspoorten, zodra een Oostblokhaven werd aangedaan. Spionageactiviteiten, die nog steeds erg gevoelig liggen.
Dat de gewraakte Iraanse staatsvloot de laatste jaren geregeld heeft afgemeerd in Rotterdamse havens – zoals de Botlek, de Waalhaven, het Calandkanaal, de St.-Laurenshaven en de Beneluxhaven – blijkt uit overzichtslijsten van Koninklijke Dirkzwager. Dit bedrijf in Maassluis registreert álle scheepsbewegingen in de Rotterdamse haven.
Uit die lijsten blijkt dat bijna alle Iraanse schepen die de afgelopen vijf jaar Nederland aandeden, staan vermeld op de zwarte lijst van de FBI. Veel van de Iraanse schepen die Nederland aandeden, zijn inmiddels omgedoopt en varen onder andere nationaliteiten, zoals de Iran Birjand (omgedoopt tot Tongha, nu onder Maltese vlag), de Iran Bojnoord (omgedoopt tot Uppercourt, nu onder Maltese vlag), de Iran Tabas (omgedoopt tot Shere, onder Maltese vlag) of de Iran Shariat (omgedoopt tot Barsam).
De IRISL-schepen die de laatste vijf jaar in Rotterdam hebben afgemeerd, vervoerden volgens officiële documenten meestal erts, cokes, bauxiet, mineralen en zogeheten breakbulk. Bijna álle Iraanse schepen die lossen in Rotterdamse havens blijken hun lading te hebben ingenomen in de Chinese havens Bayuguan, Xingang en Zhenjiang.
Opmerkelijk genoeg prijkt op de bezoeklijsten van de Rotterdamse haven ook tweemaal de naam van de bulkcarrier ‘Iran Deyanat’, dat vorig jaar de hoofdrol speelde in een internationaal schandaal. Het schip werd gekidnapt voor de Somalische kust door piraten, van wie er zestien stierven na een geheimzinnige besmetting, die ze opliepen aan boord. De griezelige symptomen als blaarvorming en haaruitval ontstonden nadat ze de scheepslading hadden geïnspecteerd.
Dit schip was volgens de scheepsdocumenten op weg naar Rotterdam, met 42.000 ton cokes en mineralen voor een Duitse klant. Het was een maand na vertrek vanuit de Chinese chemiehaven Nanjing toen Somalische piraten op 21 augustus de Iran Deyanat enterden. Inlichtingenbronnen beweren dat de ‘Iran Deyanat’ in werkelijkheid chemische wapens en handvuurwapens afleverde bij islamitische rebellen in Somalië. Amerikanen wilden dit schip zó graag inspecteren, dat ze de piraten $7 miljoen boden, overigens tevergeefs.
Schoongepoetst
Na de kidnap meerde de Iran Deyanat op 11 november vorig jaar af in de Rotterdamse Waalhaven, waar havenmeester en ‘port security officer’ Jaap Lems het schip binnenstebuiten liet keren door stralings- en chemiedeskundigen. Er werd niets gevonden. Nog dezelfde avond mocht de lading worden gelost. “Ach, dat schip is helemaal schoongepoetst, midden op zee, neem dat maar van mij aan”, meent een ex-medewerker van de militaire inlichtingendienst. Het schip – inmiddels omgedoopt tot ‘Markarid’ – deed Rotterdam een jaar daarvoor ook al aan, met een lading ‘breakbulk’.
De lijst Iraanse schepen die Nederland aandoen, is feitelijk langer, omdat ze sporadisch ook afmeren in Amsterdam. En omdat de Iraanse staatsrederij die tankers beheert, opereert men onder een andere naam: de National Iranian Tanker Coöperation (NITC).
“Voor deze rederij komen er zo’n drie à vier schepen per maand in Rotterdam, om ruwe olie te lossen, dan wel om stookolie te laden”, aldus Jeroen Kortsmit, manager bij Koninklijke Dirkzwager. “En ook deze olietankers worden massaal omgedoopt en onder andere vlaggen gebracht, vooral Malta en Cyprus. Dat omdopen gebeurt hier, in de haven van Rotterdam. Het doel is duidelijk: die Iraanse scheepsnamen zijn besmet, daar willen ze vanaf.”
‘IRISL criminele organisatie’
Het Centrum voor Informatie en Documentatie Israël (CIDI) pleit voor het volledig weren van IRISL uit Nederlandse en andere Europese havens. CIDI-researcher Wim Kortenoeven: “IRISL is een criminele organisatie die een centrale rol speelt in de niet-conventionele bewapeningsinspanning van Iran. Dat land wordt geleid door moslimfundamentalisten van het ergste soort, die openlijk verklaren dat de wereld in chaos moet worden gestort. Vervolgens moet hun messias komen, die wereldwijd met geweld de islam zal opleggen, waarbij een derde van de mensheid sterft. Iraanse leiders hebben zich zelfs bereid verklaard in de strijd met de ongelovigen het grootste deel van hun eigen bevolking te willen opofferen. Het toelaten dat zo’n regime kan gaan beschikken over atoomwapens, is vergelijkbaar met het toelaten dat een psychopaat een geladen machinegeweer aanschaft. Niet alleen Israël is in gevaar, wij zijn dat hier ook.”
